Wethouder Sandra van de Waart: samen bouwen aan een toekomstbestendig Rijswijk

Met een groeiende behoefte aan betaalbare woningen, leefbare wijken en duurzame mobiliteit is Rijswijk volop in beweging. Sinds september 2024 is Sandra van de Waart (D66) als wethouder de drijvende kracht achter Stadsontwikkeling, Mobiliteit, Grondzaken en Participatiebeleid. Zelf woont ze met haar gezin in RijswijkBuiten, de duurzame nieuwbouwwijk die nog altijd een bron van inspiratie is voor toekomstige ontwikkelingen. “De sleutel tot succesvolle gebiedsontwikkeling is samenwerking,” aldus Van de Waart. In dit artikel deelt ze haar visie op bouwen in Rijswijk en hoe projectontwikkelaars kunnen bijdragen aan de ambities van de gemeente.

Acht jaar geleden verhuisde u naar Sion, het eerst ontwikkelde deelgebied in RijswijkBuiten. Wat vindt u mooie aspecten van deze nieuwbouwwijk?

“We waren op slag verliefd op de opzet van de buurt. De slingerende straten, het vele groen en de diversiteit aan woningen gaven direct een gevoel van ruimte en gezelligheid. Maar wat echt het verschil maakt, is het duurzame karakter van de nieuwbouwwoningen. Destijds was dit een koploper: van het gas af en klaar voor de toekomst. Nu, jaren later, merken we daar elke dag nog de voordelen van. In de winter blijft het huis heerlijk warm, in de zomer is het verrassend koel. De isolatie is zo goed dat we nauwelijks geluid van buiten horen. Dat is echt comfortabel wonen.

We realiseerden ons vooraf niet eens hoe belangrijk de zonnepanelen en het duurzame ontwerp zouden zijn. Pas met de energiecrisis van de afgelopen jaren werd dat voor veel mensen duidelijk. De stijgende gasprijzen en de onzekerheden maakten het belang van duurzame keuzes ineens heel concreet. RijswijkBuiten illustreert hoe waardevol het is om met een lange-termijnvisie te ontwikkelen.”

Wij horen als makelaars wel eens dat kopen van een nieuwbouwwoning een spannend en intensief traject is.Hoe heeft u dit zelf ervaren?

 “Ik heb het positief beleefd, maar herken wel wat je zegt. Je koopt vanaf papier. Je hebt nog niets gezien, maar moet wel beslissingen nemen op basis van tekeningen en impressies. Dat is best ingewikkeld, zeker als je zelf niet technisch onderlegd bent.” Voor haar gezin was dit gelukkig minder een probleem. “Het was niet ons eerste nieuwbouwhuis, dus we konden ons al beter inbeelden hoe het eindresultaat eruit zou komen te zien. Ook met het meerwerk wisten we precies wat we zelf konden doen en wat we liever aan de aannemer overlieten.”

Een ander cruciaal punt is de planning. “De vraag die je als koper het meeste bezighoudt, is: Wanneer start de bouw?De planning is alles, zeker als je je eigen woning nog moet verkopen of leveranciers voor vloeren en meubels moet inschakelen.” Ook spelen onzekerheden rondom je toekomstige buren mee. “Bij bestaande bouw kun je al even langs de woning lopen en de buurt verkennen. Hier ontmoet je elkaar pas bij de feestelijke start van de bouw op de bouwplaats.”

Hoe ziet u de rol van de makelaar in het nieuwbouwtraject?

“De makelaar speelt in de beginfase van het traject een prominente rol. Als koper baseer je je keuze vooral op wat de makelaar je aan input geeft. De partijen achter de plannen, zoals de ontwikkelaar en de aannemer, zijn in die fase als koper nog niet direct zichtbaar. Pas later, toen de bouw begon, kwamen we in contact met de kopersbegeleider.”

Hoe zorgt de gemeente Rijswijk ervoor dat toekomstige woningbouwplannen aansluiten bij de behoeften van zowel de huidige als toekomstige inwoners?

“De gemeente zet in op differentiatie binnen de woningbouwplanning. Het doel is om te bouwen voor alle doelgroepen: van sociale huur tot luxe koopwoningen. We willen het aanwezige groen zoveel mogelijk intact laten," zegt Van de Waart. "Dat betekent gestapeld bouwen in de stad, voor alle groepen. Maar in project Pasgeld komen er ook 1.100 nieuwe, duurzame woningen in een groene en waterrijke buurt buiten het centrum.”
Woningbouw gaat verder dan het neerzetten van huizen; het draait om het creëren van complete wijken. "OV, infrastructuur, parkeren, voorzieningen, mobiliteit, het sociale aspect: allemaal punten die een wijk maken," legt Van de Waart uit. "Het leukste aan mijn thuis is mijn buurt. En mensen zoeken een thuis. Stadsontwikkeling is daarmee zoveel breder.” Rijswijk kenmerkt zich door veel bewonersinitiatieven, van Halloweenfeesten tot een opruimdag in de wijk. "We zijn echte doeners met z’n allen," zegt ze trots. "Dit zijn dingen die je niet kan meenemen in je stadsplanning, maar die zich wel ontwikkelen als je het faciliteert en er de voorzieningen voor biedt."

De Plaspoelpolder, ooit een traditioneel bedrijventerrein, ondergaat momenteel een transformatie van bedrijventerrein naar dynamisch woon-werkgebied. Hoe ziet u de balans tussen wonen en werken hier ontwikkelen?

“Waar vroeger een duidelijke scheiding bestond tussen wonen en werken, ontstaat nu ruimte voor een derde milieu: het gemengde woon-werkgebied. We zagen leegstand op de bedrijventerreinen, wat leidde tot verloedering,” vertelt Van de Waart. “Dat gaf ons de kans om deze terreinen om te zetten naar woningen, gecombineerd met nieuwe functies zoals werken en voorzieningen.”

De visie op de Plaspoelpolder is helder: het gebied moet een dynamische, aantrekkelijke plek worden waar werken en wonen samenkomen. Daarbij speelt diversiteit in woningaanbod een cruciale rol. “Hoewel we veel betaalbare woningen realiseren, proberen we ook te mengen met woningen in het hogere prijssegment. Dat zorgt voor een gezonde balans en een diverse bevolkingssamenstelling. Toch betekent de transformatie niet dat alle bedrijfsruimte plaatsmaakt voor woningen. Rijswijk heeft een sterke positie als woon-werkgemeente en die balans wil de gemeente behouden. “Met een gebied als de Plaspoelpolder bieden we relatief veel werkplekken. Voor ons is het essentieel dat we bij de transformatie ruimte blijven bieden aan het MKB.”

De gemeente Rijswijk werd recent nog bekroond met de landelijke 'Deelaward' door milieuorganisatie Natuur & Milieu en het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, als erkenning voor de variatie en beschikbaarheid van deelmobiliteit in de stad. Dat geeft aan dat mobiliteit een belangrijk thema is. Kunt u hier iets over vertellen?

“Mobiliteit speelt in Rijswijk een cruciale rol bij de ontwikkeling van nieuwe woongebieden. De integratie van openbaar vervoer, fietsnetwerken en innovatieve mobiliteitsoplossingen zorgt niet alleen voor bereikbaarheid, maar ook voor leefbaarheid. Het gaat om gemak, comfort en slimme keuzes voor de toekomst. De ruimte op straat in Rijswijk is schaars, en daarom bieden we zulke opties aan naast de mogelijkheid die er nog ook nog steeds is om te kiezen voor een eigen auto.”

Een concreet voorbeeld is de wijk Parkrijk in RijswijkBuiten, waar de gemeente volop inzet op deelmobiliteit. “We hebben in Parkrijk hubs gerealiseerd met een grote variatie aan vervoersmiddelen. Niet alleen deelauto’s, maar ook bakfietsen, elektrische fietsen en zelfs busjes die handig zijn bij een verhuizing. Die variatie wordt gewaardeerd door bewoners. Ook de Plaspoelpolder leent zich perfect voor deelmobiliteit. Er zijn bijvoorbeeld plannen voor een hub vlak bij de tramlijn, zodat we een naadloze aansluiting hebben met het openbaar vervoer.”

Wat verwacht de gemeente van projectontwikkelaars om samen te bouwen aan een toekomstbestendig Rijswijk?"

“De markt stelt steeds hogere eisen. Denk aan thema’s zoals natuurinclusief bouwen, het integreren van groen en het creëren van duurzame voorzieningen. Dat vraagt om een brede blik en slimme oplossingen.”

De gemeente ziet ontwikkelaars als cruciale partners in het proces. “Bij elk nieuw woongebied maken we een inventarisatie van wat er nodig is: scholen, kinderopvang, mobiliteit, bedrijvigheid. Maar dit kunnen we niet alleen. Ontwikkelaars hebben de expertise om deze elementen in te passen in het totale ontwerp, zonder dat het ten koste gaat van de leefbaarheid.” Ze geeft een voorbeeld: “Een kinderdagverblijf heeft bijvoorbeeld een buitenruimte nodig. Daar moet je in de planfase al rekening mee houden.”

Daarnaast vraagt de gemeente van ontwikkelaars om verder te denken dan de directe winst. “Is het een groot gebouw? Zorg dan dat er ruimte is voor voorzieningen of bedrijvigheid. Die meters zijn misschien niet altijd financieel de meest aantrekkelijke, maar ze zijn een investering in de lange termijn. Uiteindelijk gaat het erom dat je niet alleen woningen bouwt, maar samen de stad maakt.”

Van de Waart benadrukt dat samenwerking de sleutel is. “Een huis bouwen zonder omgeving, dat gaat niet. Door als gemeente en ontwikkelaars vanaf het begin goed samen te werken, kunnen we bouwen aan een stad die niet alleen nu, maar ook in de toekomst aantrekkelijk, leefbaar en duurzaam is.”